Renkler, gözlerimize ulaşan ışığın dansıyla doğarlar; cisimlerin yüzeylerine çarptığında, onları içine çekmeyen enerji ışık hüzmeleri şeklinde geri seferber edilir ve bu büyülü dans sonucunda dünyamız renk cümbüşüne bürünür. Ama düşün bir de, hiç görmediğimiz, adını bile anmadığımız bir renk… Var mıdır böyle bir renk düşüncesi? İşte, hayal gücümüzün en uç sınırlarında dolaşacağımız bir soru işte.
Renk körlüğü, karanlık bir gölge gibi bazı renkleri hayat tablosundan siler. Bu tuhaf olguya, iki temel tür damga vurur: “Tam Renk Körleri” ve “Kırmızı-Yeşil Renk Körleri”. Ayrıca, nadir de olsa “Maviyi Ayırt Edemeyenler” de bu renk dansından mahrum kalırlar. Ama, bu renklerin gizemli dünyasına dalmadan önce, renk körlüğü nedenleri ve nasıl yeşerdiği hakkında biraz fikir sahibi olalım mı?
Gözümüzün sihirli perdesi, retinamızın derinliklerinde gizlenen koni ve çubuk fotoreseptör hücreleriyle bezenmiştir. Koni hücreleri, renklerin oyununu sahneye taşırlar, gökkuşağının cilvesini yakalarlar. Öte yandan, çubuk hücreleri yalnızca ışığın izini sürer, karanlıkta bile çalışırlar. Renklere can veren üç renk kahramanı vardır: Kırmızı, Yeşil ve Mavi. Beynimiz, bu kahramanların anlattığı renk hikayeleriyle dans eder durur. Fakat, bir gün bu hikayelerin biri sıkıntılı bir hal alırsa, renklerin ritmi bozulur, körlüğün gölgesi düşer.
Bu tuhaf körlüğün sebebi nedir peki? Aslında, bu gölge düşerken bile gözümüzde bir ışık var; kökeni genlerimizde yatar. Retinada konaklayan koni hücreleri, bir çiçek bahçesi gibidir. Fakat bazen, bu bahçede eksik çiçekler doğar veya bazıları renkleri karıştırır. Doğuştan olan bu hatalar ya da sonradan yaşanan bir yara, renk körlüğü perdesini indirebilir. Yani, bu gölge bazen anadan doğma bir yoldan gelir, bazen de sonradan gelip kapımızı çalar. Eğer renk konilerinden biri eksikse veya yanlış çalıyorsa, renk körlüğü sahneye çıkar.
Örnek mi istersiniz? Bir renk kahramanı hiç sahneye çıkmamışsa, ya da aksaksa, o zaman doğuştan renk körlüğüne yakalanabilirsiniz. Kimi insanlar, kırmızının, yeşilin ya da mavinin aslında ne olduğunu bilemezler. Ve bazen, bütün kahramanlar sahnede ama biri saçmalarsa, o zaman da hafif bir renk körlüğü ortaya çıkar. Gözlerimiz bize garip renk hikayeleri anlatır; renklerin dansı biraz sapar, biraz farklıdır. Bu dansı anlamak bazen zordur, ama asıl güzellik de burada değil mi zaten?
Genetik dansın izleri, aile hikayelerinde belirir. Renk körlüğü, genlerin örtük dansıdır. Bir ailede renk körlüğü varsa, o dans çocuklara da geçebilir. Bu dansın ritmini belirleyen genler, kadın ve erkekler arasında farklı bir dans yapar. Erkekler, bu dansın kucağına daha sık otururlar; yaklaşık on iki erkekten biri, renk körlüğüne kucak açar. Kadınlar ise daha az riskli bir dans yaparlar; iki yüz kadından ancak biri renk körlüğüne yakalanır. Ama bu dansın en tuhaf figürü, annenin renk körlüğü sahnesine katılmasıyla başlar. Eğer annenin gözleri renkleri anlamıyorsa, erkek çocukları da bu tuhaf dansı öğrenirler. Babanın dansı da karmaşıklaşır, annenin dansıyla renkleri yakalamaya çalışırlar. Eğer baba renkleri anlamıyorsa, ve annenin genleri taşıyıcı ise, o zaman çocuklar renklerin dünyasını eksik görürler. Dansın her adımı, genlerin oyunudur.
Renk körlüğü şüphesi, gözlerimizin sırlı perdesinde bir leke gibi durur. Optisyenlerin kapısını çalmak, renk hikayelerini anlamak için atılacak ilk adımdır. Özellikle sürücü belgesi hayali kuranların bu sınavı geçmeleri, renklerin anlamını çözebilmek adına önemlidir. Bu sırrın perdesini aralayabilmek için renk dansçılarının gösterdiği bir dizi numara vardır. Örneğin, Ishihara testi, renk dansının derinliklerine inmek için özel bir davettir. Farnsworth Munsell D-15 veya Farnsworth Lantern gibi numaralar da bu tılsımlı dansı ölçer. Dansın derecesine göre, özel gözlükler ve hatta belki de geleceğin yolunda adım atan gen tedavileriyle, bu gölgenin hükümranlığına son vermek mümkün olabilir.
Sonuç olarak, renklerin dansı insan gözünde bir masal gibi gerçekleşir. Fakat bazen, bu dansın ritmi bozulur, figürler değişir, hikaye farklı bir anlam kazanır. Renk körlüğü, bu gizemli masalın en sıradışı karakterlerinden biridir ve genlerin anlatılarıyla sahneye çıkar. Her birimizin renkleri anlama şekli farklıdır, bu da yaşamın rengarenk karmaşıklığını daha da derinleştirir.
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli