“1 gün eksik mesai, sanki sadece az çalışma değil de dünyayı kasıp kavuran bir verimlilik artırma deneyi gibi! Peki, yapay zeka nerede devreye giriyor dersiniz?
Dünya, Güneş’in etrafında 1 yılda dönüyor. Aylar, yaklaşık iki dolunay arası kadar sürüyor. Ama bir haftada olup biten doğal bir olay yok. 7 günlük haftalar tamamen biz insanların uydurması. İşte!
Eskiden çocukken bize sorulan zor sorulara verdiğimiz inanılmaz bir yanıt vardı.
- Neden kardeşinin oyuncağının gözünü çıkardın?
- İşte.
- Neden annenin yorgunluk kahvesinin içine kum attın? (Ve evde kumu nereden buldun?)
- İşte.
‘Neden haftada 5 gün çalışıyoruz?’ sorusuna da mükemmel bir cevap olabilirdi: ‘İşte!’
1900’lerin başlarında, 5 buçuk veya 6 gün çalışma normdu. Büyük Buhran’dan sonra daha kısa çalışma saatleri, eksik istihdama çare olarak görüldü ve 2 günlük hafta sonları standart haline geldi. Ve neredeyse bir asırdır, emekçiler haftanın 5 gününü ‘işte’ geçiriyor.
Çok çalışan mı, verimli çalışan mı? Yüz yıldır, çok çalışmanın iyi çalışmak olduğuna inanıldı. Uzun saatler harcamak, sürekli fazla mesaiye kalmak, işe olan sadakat ve özverinin simgesi olarak görülüyordu. Aynı zamanda terfi etme sisteminin sessiz bir faktörüydü.
Ama 2023’te artık bu durum ciddi şekilde sorgulanıyor.
İşveren, her ay çalışanının hesabına yatırdığı ücretle aslında onun hayatındaki saatleri kiralayıp, onun işini veya katkısını satın alıyor. Özellikle pandemiyle birlikte hayatımıza giren uzaktan çalışma pratiği, bunu daha da vurguladı.
Çok çalışan mı, yoksa verimli çalışan mı? Performans ölçüm teknikleri daha akıllı hale gelince cevap kesinlikle ikincisi oldu. Ama bu tekniklerin gerçekten akıllı olması gerekiyor tabii.
Verimlilik nasıl artar? Önceden parmak iziyle ofise girip çıktığım bir yerde çalıştım. Parmak izi verilerini toplamak için teknolojiden faydalanılıyordu. Ama bas parmak izini ve ardından ofis dedikodusunda
kaybolan personeli ideal sayan bir teknolojinin pek akıllı olduğunu söyleyemeyiz. Ya da sadece işin niceliğini ölçen tekniklerin, verimlilik ve sektör genelinde darbelere neden olduğunu en iyi biz internet gazetecileri biliriz.
Peki, 4 gün mesai deneyleri nasıl gidiyor?
Verimliliği artırmak için yapılan denemelerden biri, haftalık mesai gününü 4 güne düşürmek. Başlangıçta bazı zorluklar bekleniyordu, ama sonuçlar oldukça umut verici çıktı. Birkaç ülke bu konuda daha cesur adımlar attı.
BELÇİKA: Belçika’da çalışanların önemli bir kısmı geçen yıl haftada 4 gün çalışma hakkı kazandı, üstelik ücret kaybı olmadan. Çalışanlar haftada 4 veya 5 gün çalışma seçeneğine sahip. Ancak bu, daha az çalışacakları anlamına gelmiyor; haftalık mesai saatleri 4 güne bölünüyor. Asıl amaç, çalışanlara mesai saatlerini ayarlamak ve iş-özel hayat dengesine daha fazla esneklik tanımak.
İNGİLTERE: Ülkede 6 aylık bir deneme yapan 61 şirketin yüzde 92’si 4 günlük mesaiyi kalıcı hale getirmeyi planlıyor. Çünkü deneme beklenenden çok daha başarılı geçti. Çalışanlardan “100:80:100” modelini uygulamaları istendi. Ne demek bu? Ücretin yüzde 100’ü, çalışma süresinin yüzde 80’inde çalışan personele, en az yüzde 100 verimlilik taahhüdüyle ödeme yapılacak. Özetle, deney çalışanlara ekstra bir gün vererek, verimliliklerini artırmalarını sağlıyor.
İSKOÇYA: Devlet tarafından bir deney yapılması planlanıyor. İktidardaki İskoç Ulusal Partisi’nin (SNP) seçim vaatlerinden biri, ücret kesintisi olmadan çalışma saatlerini azaltmaktı. SNP, deneye katılan şirketlere 10 milyon poundluk destek vereceklerini açıkladı. İskoçya, İzlanda’daki 4 günlük denemelerin başarısını göz önünde bulundurarak bu kararı aldığını söylüyor.
İZLANDA: 35 saatlik mesai konusunda ilk adımı atan ülke İzlanda oldu. 2015-2019 yılları arasında dünyanın en büyük pilot çalışmasını gerçekleştirdi ve bu çalışma, mesai saatlerinin büyük ölçüde azaltılmasını
sağladı. İzlanda’daki deney, çalışanlara daha kısa sürede daha fazla boş zaman sağlayarak oldukça başarılı oldu. Bu deneyin devamı olarak, İzlanda’da 4 günlük bir çalışma haftası daha yaygın hale gelmeye başladı.
İSPANYA: İspanya’da da İskoçya’daki gibi pilot şirketlere 10 milyon Euro’luk destek verildi. Beklenti, şirketlerin en az 2 yıl boyunca programa bağlı kalarak verimliliği artıracak yaratıcı yollar bulmasıydı.
İSVEÇ: Diğer ülkelerde ve kültürlerde yapılan benzer deneyler beklenen tepkiyi alamadı. 2015 yılında İsveç’teki deney sonuçları dalgalanmıştı. Deney, ücret kesintisi olmadan günde 8 saat yerine 6 saat çalışma önerisiydi. Ancak hatta sol partiler bile bunun geniş çapta uygulanması durumunda maliyetli olacağını ileri sürdü.
Teknoloji bu süreci hızlandırır mı?
1900’lü yıllara geri dönersek, o zamanlarda teknolojik gelişmelerle birlikte haftada 5 gün çalışma düzeninin sürekli azalacağına dair bir beklenti vardı. 1928’de John Maynard Keynes, teknoloji sayesinde 100 yıl içinde işçilerin haftada 15 saat çalışacağını öngörmüştü. Ancak yakın zamana kadar, teknolojik devrimler insanların “Neden haftada 5 gün çalışıyoruz?” demesine yol açmadı. Ancak yapay zeka alanındaki ilerlemeler bunu değiştirebilir. ChatGPT gibi yapay zeka araçları, verimliliği artıran ürünler geliştirmeye başladı. Bu araçlar, bizim için toplantılarda not tutabilen, e-postaları yazabilen, metinleri özetleyebilen ve tablolarda formül yazabilen özelliklere sahiptir. Yapay zeka, 4 günlük mesai argümanları için bir dönüm noktası haline gelebilir.
İş yerlerinde otomasyonun etkileri üzerine çalışan Nobel ödüllü ekonomist Christopher Pissarides de yapay zeka konusunda aynı fikirde. Ona göre, yapay zeka refahı artırabilir ve daha fazla boş zaman elde etmemizi sağlayabilir. Kolay işleri bizden alır ve insanlara sadece ilginç olanları bırakır.Verilen bilgilere göre, şu anda dünya genelinde 4 günlük çalışma haftası deneyleri devam etmektedir. Bazı ülkelerde, özellikle İzlanda, İngiltere, İspanya ve Belçika gibi ülkelerde bu deneyler başarılı sonuçlar vermiştir ve bazı şirketlerde kalıcı hale getirilmesi planlanmaktadır. Ancak, diğer ülkelerde ve kültürlerde yapılan deneyler beklenen sonuçları alamamıştır. Dolayısıyla, bu konuda uygulama yaygınlığı ve kabul oranı ülkelere ve şirketlere bağlı olarak değişmektedir. İlerleyen dönemlerde daha fazla ülke ve şirketin bu tür deneylere yönelebileceği ve çalışma sürelerini azaltmanın devam edebileceği söylenebilir. Ancak kesin bir sonuç vermek için daha fazla zaman ve deney gerekmektedir.
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli