Parmak İzlerinin Sırrı: Eşsiz Desenlerin Dansı ve Parmak izimiz nasıl oluşur?

Platin

Hakan

0 yorum

192 okunma

Parmaklarımızın ucundaki izler, hayat boyu değişmezlikleri ile el becerisi ve hassasiyet kazanmamıza katkıda bulunur. Aynı zamanda adli vakalarda bireyleri tanımlamak ve teşhis etmek amacıyla kullanılırlar. Bu yazıda, parmak izlerinin oluşum süreci incelenirken, döngü, sarmal ve kemer desenlerinin gebeliğin erken dönemlerinde derideki küçük çıkıntılar tarafından şekillendirildiği anlatılmaktadır. Son araştırmalar, parmaklarımızın uç boğumlarında üç farklı bölgede periyodik deri çıkıntısı dalgalanmalarının olduğunu ortaya koymaktadır. Bu dalgalanmalar, çıkıntı oluşumunu tetikleyen ve engelleyen iki ayrı protein arasındaki etkileşim tarafından kontrol edilmektedir. Çıkıntı başlangıç bölgelerinin konumları ve yayılan çıkıntı dalgalarının etkileşimi, parmak izinin benzersiz desenini oluşturur. Araştırmalar, bu parmak izi oluşumunun Alan Turing'in 1952'de önerdiği reaksiyon-difüzyon modeline uygun biçimde ilerlediğini göstermektedir. Parmak izleri oluşurken periyodik desenler üreten bir sistem işlemektedir. Bu sistemde bir molekül, hem kendisini hem de engelleyici bir molekülü uyararak gelişimsel bir süreci başlatır. Araştırmacılar, parmak izlerini oluşturan bu molekülleri keşfetmek için fare ayak parmaklarını ve insan hücrelerini incelemiştir. Bu araştırma sonucunda, çıkıntı oluşumunu uyararak desenin oluşumuna katkı sağlayan WNT adlı proteinin rolü ortaya çıkmıştır. Diğer bir protein olan BMP ise WNT'nin işleyişini engelleyerek desen oluşumuna yardımcı olur. Çalışmada ayrıca çıkıntı dalgalarının başladığı bölgelerin de belirlendiği görülmüştür. Çıkıntılar, parmak boğumlarının üst sınırlarından, alt boğumlarla olan sınırlardan ve boğumların merkezinden yayılmaya başlar. Simülasyonlarla yapılan denemelerde, çıkıntı dalgalanmalarının konumları ve özellikleri değiştirilerek farklı desenlerin nasıl oluşabileceği gözlemlenmiştir.

Okunuyor Parmak İzlerinin Sırrı: Eşsiz Desenlerin Dansı ve Parmak izimiz nasıl oluşur?

Parmaklarımızın ucundaki bu gizemli izler, aslında bize sadece parmak kaldırma yeteneği kazandırmakla kalmıyor. Aynı zamanda suç mahkemelerinin gizem çözücüsü gibi çalışarak suçluları tanımamıza ve kimliklerini saptamamıza yardımcı oluyor. Ancak, bu izlerin nasıl oluştuğu ve neden bu kadar özgün olduğu uzun zamandır sır olarak kalmıştı. İşte, bu gizemin ardındaki öyküyü çözmeye hazır mısınız?

Biraz gerçeküstü gibi gelen bu izler, aslında hayatımız boyunca bize eşlik eden sadık dostlar gibi. İster karpuz doğrarken olsun, isterse suçlu yakalamaya çalışırken, bu izler hiç değişmiyor ve bize sürekli yardım ediyorlar. Ancak, bunlar sadece pratik birer aksesuar değil. Aslında parmak izlerimiz, vücudumuzdaki bir dansın ürünü. Bu dans, 10. haftada başlayan ve birbiriyle kıyasıya yarışan küçük çıkıntıların etkisiyle derimizde meydana geliyor.

Yeni bir araştırmaya göre, parmak uçlarımızdaki bu dans partisi aslında üç farklı bölgede periyodik deri çıkıntılarının raks etmesiyle oluşuyor. Ancak bu parti biraz karmaşık. İşin içinde, çıkıntı oluşumunu başlatan ve durduran iki ayrı proteini içeren bir etkileşim var. Bu iki protein arasındaki dans, parmak izlerimizin ne kadar özgün olduğunu belirliyor. Bu dansın sonucunda, çıkıntıların başlangıç bölgeleri ve birbirleriyle çatışan dalga hareketleri, parmak izlerimizin benzersiz desenlerini oluşturuyor.

Bilim dünyasında bu gizemli olayı çözmek için yapılan analizler, aslında 1952’de Alan Turing tarafından önerilen reaksiyon-difüzyon modeline uygun biçimde gerçekleşiyor. Turing, kimyasalların ve moleküllerin bir araya gelerek doğadaki desenleri nasıl oluşturduğunu anlamak istemişti ve bu modelle açıklamıştı. İşte parmak izleri de, bu modelin bir yansıması gibi görünüyor.

Parmak izlerimizdeki bu gelişim yolculuğu, aslında kendi içinde kendi kendini yöneten bir sistem barındırıyor. Bu sistem, bir molekülün kendini ve başka bir molekülü harekete geçirmesiyle çalışıyor. Bir nevi, “Beni harekete geçir, sen de!” diyen bir dans dönüyor ortada.

Araştırmacılar, bu gizemli dansın nelerden oluştuğunu bulmak için fare ayak parmaklarındaki çıkıntıları ve insan hücrelerini inceledi. Araştırma sonucunda, saç folikülü gelişiminde de rol oynayan WNT adlı proteinin çıkıntıların oluşumunu uyardığını keşfettiler. Bu dansın diğer yarısını tamamlayan BMP adlı protein de sahneye giriyor. BMP, WNT’nin etkisini engelleyerek parmak izi deseninin oluşumuna yardımcı oluyor. İşte bu protein dansıyla, parmak izlerimizin ardındaki desenleri belirliyorlar.

Araştırmacılar aynı zamanda çıkıntı dalgalarının nereden başladığını da belirledi. Dans partisi, parmak boğumunun üst sınırlarından, alt boğumla olan sınırdan ve boğumun merkezinden yayılmaya başlıyor. Üstelik, parmak izlerinin bu dansını simülasyonlarla deneyerek, sarmal, döngü ve kemer desenlerini elde etmeyi de başardılar. Bu desenler, sanki parmaklarımız kendi başlarına dans eder gibi!

Kaynaklar: