#Belarus, #Lukaşenko yönetimine muhalif gazeteci Protasevich’in bulunduğu uçağı zorla indirerek Avrupa Birliği’ne meydan okudu.
Gizli ajanlar ve savaş uçakları muhalif gazetecinin ele geçirilmesinde nasıl kullanıldı?
*
Ağustos 2020 tarihinde Belarus’taki devlet başkanı seçimi, Rusya ile Batı dünyası arasındaki Yeni Soğuk Savaş’in dönüm noktalarından biri oldu. Moskova’nın yakın müttefiği Aleksandr Lukaşenko’nun oyların yüzde 80’ini alarak kazandığının açıklanması büyük protesto eylemlerini tetikledi. Avrupa Birliği ve ABD, Belarus’a karşı yaptırımlan harekete geçirirken, Kremlin Lukaşenko’nun arkasında durmaya devam ediyor. Bu destek son olarak Lukaşenko’ya muhalif gazeteci Roman Protasevich’in 23 Mayıs günü Belarus tarafından ele geçirildiği operasyonda da kendisini gösterdi.
26 yaşındaki gazeteci ve aktivist Protasevich’in ismi ilk olarak Polonya merkezli olarak NEXTA adli internet haber portali için yaptığı çalışmalarla duyuldu. Belaruslu muhalif, ülkesindeki protesto gösterilerini canlı yayınla NEXTA üzerinden dünyaya ulaştırıyordu. Daha sonra “Belamova” adlı Telegram kanalı için çalışmaya başladı. Belarus yönetimi aleyhindeki faaliyetleri nedeniyle davalar açıldı. Protasevich hakkında 15 yıl hapis cezasından idama kadar uzanan kabarık bir suçlama listesi bulunuyor.
Minsk yönetiminin Protasevich’i ele geçirmek için Rusya’nın da yardımıyla karmaşık bir operasyon yürüttüğü anlaşılıyor. Protasevich ve kız arkadaşı Yunanistan’ın başkenti Atina’da tatil yapmışlardı. Litvanya’nın başkenti Vilnius’a dönmek üzere Rynair Havayollarının uçağına bineceklerdi. Yunanistan’daki tatilleri boyunca sürdüğü anlaşılan takip, son perde sahneye konmadan Atina Havalimanı’nda kendisini açık etti. Ancak Belaruslu gazeteci yaklaşan tehlikenin büyüklüğünü anlayamadi.
Protosevich, havalimanında iken bir arkadaşına attiği mesajda, bekleme salonunda yanında duran bir şahsin, incelediği dökümanları fotoğraflamaya çalıştığına dair bilgi verdi. Bu şahis fark edildiğini anlayınca, Protosevich’in ifadesiyle Rusça olarak “aptalca” bir soru sorduktan sonra yanından ayrıldı. Takipçiler kendilerini açık etmişti, ancak Belaruslu gazeteci ve kız arkadaşı yine de uçağa bindi.
“FR4978” sefer sayılı uçak, Litvanya’dan önce aşması gereken Belarus hava sahasına yaklaşırken eş zamanlı bir operasyon başladı. Rusya istihbaratı mensubu oldukları tahmin edilen 2 kişi kokpite girerek pilota yardım mesaji vermesi için baskı yaptı. Bu esnada Belarus Hava Kuvvetleri’ne ait havadan havaya füzeler taşıyan bir MiG29 savaş uçağı da yolcu uçağını inişe zorlamak için harekete geçti. Minsk Havalimanı kontrol kulesi de uçağa bamba ihbarı yapıldığını bildirerek acil iniş yapmaları yönünde çağrıda bulundu.
171 yolcu taşıyan uçak Minsk Havalimanına indirildikten sonra bagajlarda göstermelik bir arama yapıldı. Güvenlik güçleri daha sonra uçağın içerisine girerek Protosevich’i gözaltına aldılar. 7 saatlik bekleyişin ardından uçak yerel saatle 18.50’de Vilnius’a gitmek üzere Minsk’ten havalandi. Ancak Protasevich’in yanısıra kız arkadaşı ve yolcu listesinde Rus vatandaşı oldukları görülen 4 yolcu uçakta değildi. Uçak 35 dakika sonra 6 yolcusu eksilmiş olarak Litvanya’nın başkentine ulaştı.
Protosevich’in ile beraber gözaltına alınan kişinin 23 yaşındaki Rusya vatandaşı master öğrencisi Sofia Sapega olduğu belirtiliyor. Görgü tanıklarına göre Protosevich, uçağın yönünün değiştirildiğini fark ettiği anda yanındaki dizüstü bilgisayarını ve cep telefonunu Sapega’ya vererek başka bir koltuğa geçti. Ancak uçakta onları takip eden Rus ajanları, Sapega’nın da gözaltına alınmasını sağladılar. Böylece Protosevich’in dizüstü bilgisayarı ile telefonu Belarus güvenlik güçlerinin eline geçti.
Belaruslu muhalif gazetecinin Minsk’te uçaktan kaçınılmasına ilk tepki Almanya Dışişleri Bakanı Maas’tan geldi. Maas yazılı açıklamasında, iki Avrupa Birliği üyesi ülke arasında sefer yapan bir uçağa sahte bomba ihbarı ile yapılan müdahalenin ciddi sonuçları olacağını duyurdu. Moas konunun Avrupa Konseyi’nin gayrı resmi toplantısında ele alınarak Lukaşenko yönetimine yönelik önlemlerin değerlendirileceğini bildirdi.
Protasevich’in Lukaşenko yönetimi tarafından ele geçirildiği operasyon Avrupa Birliği hükümetleri tarafından “hava korsanlığı” olarak nitelendi. Avrupa Birliği’nin yanıt olarak Belarus hava sahasını güvensiz alan ilan ederek, havacılık sektörü başta olmak üzere başka alanlarda da yaptırımlar uygulaması bekleniyor.
Daha şaşırtıcı olan ise İngiltere, Çekya ve Bulgaristan’da sabotaj ve suikastlere karıştığı anlaşılan “Birim 29155″in operasyonları ifşa olurken, Rusya’nın Lukaşenko tarafından yürütülen bu operasyonda dahil olma cesaretini göstermesi. ABD Başkanı Biden ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasında bir görüşmenin gerçekleştirilmeye çalışıldığı dönemde yapılan bu operasyon iki taraf arasında inşa edilmeye çalışılan diyalog ortamını bir süre daha buzluğa kaldırabilir.
CLASH
Belarus defied the European Union by forcibly landing a passenger plane which was carrying Protasevich, a journalist opposed to the Lukashenko administration.
How the secret agents and warplanes were used to capture a dissident journalist?
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli